Τα νεοκλασικά κτίρια του Πειραιά και ο λειτουργικός τους ρόλος

      Tα νεοκλασικά κτίρια  θυμίζουν μια εποχή όπου η ομορφιά ήταν το μέτρο της αισθητικής των πόλεων και εμφανίζονται   τότε που οι Έλληνες αναζητώντας  την πορεία προς την εξέλιξη στρέφονται προς την κορυφαία δημιουργική στιγμή της κλασικής αρχαιότητας. Η φτωχή και ξαναγεννημένη Ελλάδα επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη  προσπαθεί να συμβαδίσει με τα ευρωπαϊκά κράτη και η αστική τάξη μέσω της ανάπτυξης του εμπορίου επιδιώκει συνειδητά να συμβάλλει στην εξέλιξη. Η νεοκλασική αυτή αρχιτεκτονική περνά από την ελληνική αρχαιότητα στην Ευρώπη κατά την περίοδο της Αναγέννησης, για να ξαναφθάσει σε μας μετά το 1830 και κυρίως μετά το 1880.

     Με την κλασική Ελλάδα επιθυμούν να συνδεθούν και οι Πειραιώτες και αυτήν ονειρεύονται  να ξαναζωντανέψουν. Γιαυτό δέχονται με ενθουσιασμό μορφές τέχνης που πήγαζαν άμεσα από την πιο λαμπρή περίοδο της ιστορίας, την οποίαν άλλωστε κατά την εποχή εκείνη θαύμαζαν όλοι οι Ευρωπαίοι.  Η μικρή τότε πόλη του Πειραιά είναι πρόκληση για τους αρχιτέκτονες αυτούς που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της  νεοκλασικής κουλτούρας. Στους άνετους  δρόμους του θα βρουν πρόσφορο έδαφος ο Ερνέστο Τσίλλερ, ο Λαζαρίμος, ο Ζίζιλας κ.α, για να αναπτύξουν τις εμπνεύσεις τους, συμφιλιώνοντας με αυτόν τον τρόπο τον κλασικισμό με το περιβάλλον της πόλης.  Ο Τσίλλερ  έχει κτίσει αρκετά νεοκλασικά κτίρια στη συνοικία που εκτείνεται από την πλατεία Αλεξάνδρας μέχρι τη σημερινή οδό Σανταρόζα, στην οποία έχει δοθεί  το όνομα του («συνοικία Τσίλλερ»). Ένα από τα πιο καλαίσθητα  έργα του είναι  και το γνωστό διώροφο σπίτι στην παραλιακή λεωφόρο της Καστέλας, η οικία Πατσιάδου. Το διπλανό προς την οικία αυτή  νεοκλασικό κτίριο, που είχε κτισθεί το 1895, είχε  φιλοξενήσει   για ένα καλοκαίρι, σύμφωνα με σοβαρή προφορική μαρτυρία, τη βασιλική οικογένεια του Γεωργίου Α’.

Σήμερα ο κάθε Πειραιώτης εκτιμά τα νεοκλασικά κτίρια από αισθητική άποψη ως μνήμη ομορφιάς  που διατήρησαν το δικό τους ύφος και μαζί με την αρμύρα της θάλασσας έδωσαν το δικό τους χρώμα και ένα ρυθμό κοντά στα ανθρώπινα μέτρα και  από λειτουργική άποψη ως  χρήσιμα και  ως ζωντανά κτίσματα της πόλης,. Μιας πόλης που θα εξασφαλίζει τα οφέλη της συλλογικής δράσης, μιας πόλης ανθρώπινης, στην οποίαν οι λειτουργίες της θα μπορούν να δημιουργήσουν τη δυναμική της διαλεκτικής εξυπηρέτησης των αναγκών του ανθρώπου. 

                                                                                                                                       Ιωάννα Τσεβά